In grote delen van de wereld is woestijnvorming een serieuze bedreiging voor het dagelijks bestaan van mensen. Klimaatverandering en toenemende druk op het leefgebied door overexploitatie vormen daarin de grootste bedreigingen. De overexploitatie kan leiden tot bodemerosie, waardoor waardevolle mineralen en nutriënten uit de bodemwegspoelen of wegwaaien. Dat maakt het vestigingsklimaat voor planten weer moeilijker, waardoor er een vicieuze cirkel ontstaat met als eindresultaat woestijnvorming.
In Afrika loopt al gedurende een aantal jaren een ambitieus project om dit tegen te gaan “The Great Green Wall”. Maar ook op andere plekken in de wereld zijn initiatieven van herbebossing om woestijnvorming of landdegradatie tegen te gaan, kijk bijvoorbeeld op de website van Both Ends, Tropenbos International, of zoek internet af voor meer lokale initiatieven.
Wat deze projecten met elkaar gemeen hebben is dat ze woestijnvorming willen tegengaan door nieuw bos aan te planten. Door de juiste boomsoorten te kiezen, de juiste verzorging en wijze van aanplanten in het beginstadium kunnen de kleine boompjes uitgroeien tot jonge bomen die op hun beurt weer voor een opwaartse cirkel moeten gaan zorgen: de wortels trekken het water omhoog dat zo weer beschikbaar komt voor meer planten, de boom biedt schaduw (microklimaat) voor andere plantsoorten. Er komt weer leven, er komen weer nutriënten, de bodem wordt weer vastgehouden.
Al met al, allemaal voordelen die het begin kunnen zijn van een nieuw bloeiend ecosysteem, waar mens en dier van kunnen profiteren. Want zodra de ergste omstandigheden verdwenen zijn, kunnen andere boom/plantsoorten zich (ook) gaan vestigen en kun je op die manier een steeds diverser landschap creeeren, dat zichzelf in stand kan houden (mits uiteraard geen overexploitatie plaats vindt).
En dan? Als er dan weer bos is; niet aankomen? Betekent dit dan dat je bossen niet mag gebruiken? Nee! Juist andersom! Door het bos VERANTWOORD te gebruiken, geef je waarde aan het bos en op die manier draag je bij aan het behoud van bos! Dat is ook het principe van duurzaam bosbeheer; ‘Use it or lose it‘. Bij FSC en PEFC kun je meer over de principes van duurzaam bosbeheer lezen. Dus juist door het gebruik van hout uit duurzaam beheerde bossen kun je bijdragen aan bosbescherming! Het lijkt een tegenstrijdig; want door overexploitatie vernietig je een ecosysteem. Maar het antwoord hier ligt in nuance: Verantwoord gebruik is juist goed, Overexploitatie is niet zo handig.
Nu leven wij hier in Nederland niet in woestijngebied. Wij hebben eerder overlast van teveel aan vocht dan te weinig vocht. Maar toch kunnen wij hier ook bijdragen aan het tegengaan van woestijnvorming en het beschermen van bossen. Door te bouwen met verantwoord geproduceerd hout, dat ook nog eens op andere manieren bijdraagt aan het klimaat, dragen wij ons steentje bij aan deze projecten!