TBI en dochteronderneming bouwer/ontwikkelaar Koopmans sorteren met assemblagefabriek geWOONhout in Wehl voor op het nieuwe bouwen in de houten eeuw. Doelstelling is in 2025 4.000 houten modules te produceren voor circa 500 grondgebonden woningen en appartementengebouwen. Bram Bevers (teamleider Klant en Markt en commercieel manager Koopmans) en Herman van Ommen (directeur geWOONhout) belichten de achtergronden van dit fabrieksmatige bouwconcept van start-up naar scale-up.
Van een bijdrage om klimaatverandering te stoppen tot het oplossen van het woningtekort. Er ligt de komende jaren veel op het bordje van de bouwsector. Er moet sneller worden gebouwd, duurzamer, maar ook slimmer. Weg met alle transportbewegingen, bouwafval en faalkosten. TBI is een groep van twintig techniek-, bouw- en infra-bedrijven die daarin voorop wil lopen. Bram Bevers, teamleider Klant en Markt en commercieel manager van Koopmans zegt: “De bouw zit in een overgangsfase van traditioneel naar prefab. Koopmans heeft daarvoor concepten in betonbouw voor grondgebonden woningen (beterBASIShuis en lekkerEIGENhuis) en gestapeld wonen. Sinds november 2021 is daar het door TBI WOONlab ontwikkelde modulaire houtbouwconcept HOUTbaar aan toegevoegd. Dat de markt meer verschuift naar houtbouw is zeker. Kijk alleen al naar de hoeveelheid bouwbedrijven die hierop inspringen. En dat is ook goed, want hoe meer houtbouwers er zijn, hoe groter de marktvraag kan zijn.” Directeur van assemblagefabriek geWOONhout die de HOUTbaar huizen produceert Herman van Ommen: “Een traditioneel gesprek met een opdrachtgever begint met de vraag: ‘Wat wilt u bouwen? Dan gaan wij dat voor u ontwerpen.’ Dat is bij ons anders. Hier starten we met de vraag: ‘Wat zijn uw plannen? Daar past dit product van geWOONhout bij.’ Je krijgt een ander type gesprek.” Het concept HOUTbaar omvat zowel grondgebonden starters- en levensloopbestendige woningen als appartementengebouwen.
Snelheid
Een HOUTbaar HUIS van Koopmans is circulair en demontabel. De houten modules worden in een carrouselopstelling gemaakt in assemblagefabriek geWOONhout in Wehl bij Doetinchem. De modulaire gebouwonderdelen worden er samengesteld uit voorgeproduceerde gefreesde LVL-balken en -platen. Deze worden samengesteld tot complete houten modules, inclusief gevels, binnenwanden, plafonds, trappen en installaties. Bevers: “Op de bouwplaats zijn alleen montage en tegelwerk noodzakelijk.” Een zwaar machinepark voor houtbewerking heeft geWOONhout dan ook niet. De modules hebben een vaste afmeting van 5.200 mm x 3.350 mm x 2.600 mm (lxbxh). Er passen zo twee modules op een dieplader voor transport naar de eindbestemming. De kleinste grondgebonden woning in het concept bestaat uit vier modules. De iets grotere woningen uit zes modules in twee lagen of zelfs negen modules in drie lagen. Die kunnen naar wens worden uitgevoerd met een plat dak of een kap. Verdere stapeling maakt complete appartementengebouwen mogelijk.
Bevers: “We produceren circa vier modules per dag. Maar op locatie monteren wij een module per uur. Dat betekent dat de grootste woning van negen modules in één dag wordt geplaatst. Van kleinere woningen uit vier modules monteren we er twee in één dag. De bouwsnelheid op locatie is werkelijk enorm. Alleen het koppelen van de modules en de installaties en het op die plaatsen afwerken van de wanden gebeurt op locatie.”
Herman van Ommen zegt: “Je wilt een serieproduct niet elke keer klantspecifiek engineeren. Wij hebben de overtuiging dat wij met de basismodule en de configuraties in staat zijn om de markt van verschillende producten te voorzien die bij de klantwens passen. Onze missie zit erin dat wij zoveel mogelijk circulaire en duurzame woningen willen leveren en impact op de woningmarkt willen hebben.” Bevers: “Als je meer massa kunt maken, wordt de betaalbaarheid beter. Dat is een keuze. Van project- naar productdenken is essentieel om dit concept tot een succes te laten uitgroeien. Het is als in de auto-industrie: je kiest kleur, motor en andere opties, maar in de basis is het dezelfde auto.”
Het eigen kantoor in Wehl is een visitekaartje van eigen kunnen. ©GeWOONhout
Productgarantie
Van Ommen: “Doordat we in de fabriek bouwen, beperken we de bewegingen en logistiek op de bouwplaats. En omdat we assembleren en niet vanaf nul produceren kunnen we het aantal benodigde personeelsleden in Wehl beperkt houden. We produceren een product dat energie- en CO2-neutraal is. Vrijwel alle concurrenten hebben een combinatie met betonvloer of met staal in de woningen. Wij bouwen volledig in hout. De onderzijde van een module bestaat uit een cementgebonden plaat en een schelpenbed die het vocht reguleren en ongedierte tegengaan. Het is een geventileerde ruimte. Die maatregelen zijn getroffen om een productgarantie af te kunnen geven. Het is allemaal onderzocht en getest.” Bevers: “2,5 jaar geleden had houtbouw nog te maken met vooroordelen. Dat is nu een heel stuk minder. Met goede referentieprojecten lossen de vooroordelen op gebied van geluid, trilling en brandveiligheid vanzelf op.”
Samen Biobased Bouwen
Met belangstelling voor biobased bouwen heeft houtbouw de wind in de rug. Bevers: “De provincie Gelderland en de Achterhoek zijn koploper in het biobased bouwen. Initiatieven als Samen Biobased Bouwen in de Achterhoek en gelijksoortige initiatieven elders, zijn ook belangrijk om coalities te vormen die van elkaar kunnen leren.” Maar er zijn ook hobbels. “De grootste uitdaging van de bouw: inflatie, locatie en voor houtbouw in mindere mate stikstof.” Van Ommen vult aan: “En regelgeving. Wij hebben een gestandaardiseerd product waarvan we kunnen aantonen dat we het standaard met een bepaalde kwaliteitsnorm produceren. Autofabrikanten produceren een model dat in elk Europees land de weg op mag. Ons concept leent zich daar ook voor. Maar in vergunningenland bij gemeenten wordt dat totaal niet onderschreven en moeten we elke keer het hele vergunningentraject doorlopen.”
Toekomst
Standaardisatie maakt opschaalbaarheid naar grotere aantallen mogelijk. geWOONhout wil in 2025 4.000 modules produceren. Dat zijn zo’n 500 woningen per jaar. Er wordt gezocht naar mogelijkheden om het aandeel biobased bouwmaterialen te verhogen. Bijvoorbeeld door de inzet van vlas/hennep/gras als isolatiemateriaal. Naast de huidige locatie aan de A18 is recent uitbreiding gerealiseerd met meer ruimte voor prefabricage en verbetering van het productie- en assemblageproces. Van Ommen: “Wij kijken nu naar het vullen van de productie voor 2024 en daarna. Dat zal deels in grondgebonden woningen zijn, maar ook in een groeiend aantal appartementengebouwen. Om zo een optimale productiebesteding te krijgen. We leggen elk jaar de lat wat hoger om te groeien naar acht modules per dag. We zitten in de opbouwfase van startup naar scale-up. Dat hout de toekomst heeft, staat bij ons als een paal boven water.”
Koopmans, geWOONhout en TBI-zusteronderneming Synchroon ontwikkelen momenteel samen met architectenbureau Arons en Gelauff architecten en de Alliantie Ontwikkeling in het Homeruskwartier in Almere appartementengebouw Xylino. De woningen stoten ruim 90% minder CO2 uit dan traditionele bouw in beton en staal. En de kleinere footprint is aanzienlijk omdat het gaat om 53 sociale huurappartementen, 40 middeldure huurappartementen en tien eengezinswoningen. “geWOONhout gaat met dit project een nieuwe fase in”, zegt Bram Bevers.
De modules vormen de basis van zowel grondgebonden woningen als appartementsgebouwen. ©GeWOONhout
©GeWOONhout & ©Kees de Vries Redactie
